ویروس خاموشی که یکباره جانتان را می‌گیرد/ بلایی که نیش پشه بر سر سیستم ایمنی بدن می‌آورد

سالک یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و حیوان است، که از طریق نیش پشه آلوده به انگل به انسان سالم منتقل می‌شود.

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمي پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛  سالک یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و حیوان  است، که از طریق نیش پشه آلوده به انگل به انسان سالم منتقل می‌شود، این پشه بسیار کوچک است و اندازه‌ای حدود یک سوم پشه‌های معمولی دارد، خوب است بدانید که  این پشه زمانی که روی بدن می‌نشینید حالت هفت به خود می‌گیرد و نیش دردناکی ندارد تا فرد متوجه حضور آن روی بدن نشود.

ممکن است این پشه در دوران کودکی در درون بدن افراد انگل وارد کند، این انگل به مرور در بدن جا خوش می‌کند و به سادگی قابل درمان و از بین رفتنی نیست؛ جالب است بدانید زمانی که فرد به این بیماری مبتلا می‌شود در ابتدا نشانه خاصی ندارد و روند کندی دارد اما به مرور سرعت می‌گیرد و تمام بدن را درگیر می‌کند،  بعد از گذشت چند هفته یا چند ماه از نیش زدن این پشه، افراد به سالک نوع وخیم‌تر مبتلا می‌شوند و بعد از گذشت ماه‌ها یا سال‌ها فرد را از پا خواهد انداخت.

کوروش صمدی برد تخصصی پوست و مو در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اظهار کرد: سالک یا لیشمانیاز، بیماری‌ است که می‌تواند به صورت پوستی، مخاطی یا اخشایی وجود داشته باشد؛ انواع پوستی آن که بیشتر شایع است، توسط پشه خاکی به نام سلموتوموز منتقل می‌شود.

این برد تخصصی پوست مو بیان کرد: پشه خاکی بیشتر در نواحی جنوب شرقی کشور، اصفهان و تهران وجود دارد و توانایی رشد در تمام طول سال حتی در برکه‌ها و آبگیرها  را دارد و  می‌تواند با زندگی بسیاری افراد بازی کند.

صمدی ادامه داد: سالک دارای انواع مختلفی است؛ زمانی که این انگل وارد بدن می‌شود، در ابتدا موجب ایجاد یک یا چندین زخم روی صورت و بدن می‌شود که بعد از گذشت مدتی این زخم با اسکار یا جوشگاه به وجود می‌آید اما تا آخر عمر روی پوست خواهد ماند.

وی افزود: برای درمان سالک می‌توان از ترکیبات خوراکی، تزریقی یا موضعی استفاده کرد ولی درمان تزریقی در داخل ضایعه از بهترین تکنیک درمان است که در این روش ترکیبات آنتی‌موال 5 ظرفیتی به نام آمپول گلوکانتیم در ناحیه زخم با فواصل مشخص در چندین نوبت تزریق می‌شود و این ماده موجب از بین رفتن انگل لیشمانیاز خواهد شد.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به سالک

این برد تخصصی پوست مو تشریح کرد: برای پیشگیری از ابتلا به سالک، باید از روش‌هایی که پشه را از انسان دور نگه می‌دارد مانند استفاده از توری‌ها یا روش‌هایی که موجب مرگ لاور این پشه می‌شود، مانند خشک کردن برکه‌ها، ریختن لایه نازک از نفت روی برکه‌ها و آبگیرها، استفاده کرد؛ به این طریق چرخه رشد پشه و لاور از بین می‌رود.

محمد حسین فیض حداد دکترای تخصصی انگل شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره بیماری سالک، اظهار کرد: سالک بیماری است که اغلب به نوع پوستی آن شناخته می‌شود؛ این بیماری به نوعی است که می‌تواند هم درون و هم بیرون بدن را گرفتار کند، نوع درونی آن مانند تهال، کبد و غدد لنفاوی را درگیر می‌کند.

این دکترای تخصصی انگل شناسی ادامه داد: سالک در اثر نیش پشه ماده خاکی از جنس لیشمانیاز به وجود می‌آید و باعث ایجاد 4 شکل تظاهرات کلینیکی می‌شود؛ این تظاهرات شامل لیشمانیاز پوستی، اخشایی و جلدی مخاطی ( که هم روی پوست و هم درون مخاط بدن را درگیر می‌کند ) و لیشمانیاز منتشر شده، است.

فیض حداد درباره سالک نوع اخشایی، گفت: سالک اخشایی نوع بیماری است که از یک کلمه هندی به اسم کالاآزا گرفته شده است؛ کالا به معنای سیاه و آزا به معنای بیماری است که از آن به بیماری سیاه یاد می‌شود؛ 90 درصد کودکان زیر 10 سال به کالاآزا مبتلا می‌شوند، این بیماری بیشتر در جاهایی که حیواناتی مانند سگ، روباه، گرگ و شغال هستند به وجود می‌آید.

وی افزود: وقتی حیوانات در محیطی وجود دارند این بیماری در طبیعت پخش می‌شود و به مرور افراد زیادی را مبتلا می‌کند؛ این بیماری بیشتر در عشایر دیده می‌شود که در استان‌های فارس، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و اصفهان بیشتر شیوع دارد، در حال حاضر این بیماری در مشکین شهر هم گزارش شده است.

این دکترای تخصصی انگل شناسی تصریح کرد:  این پس از  ورود به بدن با سلول‌های ایمنی برخورد می‌کند؛ یکی از این سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژ  انگل را به کبد، طحال، غدد لنفاوی پخش می‌کند و داخل این سلول‌ها به تعداد زیاد تکثیر پیدا می‌کند، جالب است بدانید که این انگل توسط سیستم ایمنی بدن از بین نمی‌رود.

فیض حداد با اشاره به اینکه سیر بیماری سالک در بدن کند است، گفت: باید این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داد و به درمان آن اقدام کرد در غیر این صورت ممکن است مشکلات متعددی را برای فرد به وجود آورد؛ علائم اولیه این بیماری شامل تب‌های نامنظم، ضعف، تهوع و استفراغ است.

وی ادامه داد: اولین علامت وجود انگل این است که اندام بدن مانند کبد یا طحال بیش از اندازه بزرگ می‌شود و بعد از آن پوست بدن خشک و زبر می‌شود، فرد دچار کم‌خونی و لاغری خواهد شد و گاهی روی بدن لکه‌هایی ظاهر می‌شوند همچنین از نظر آزمایشگاهی تعداد گلبول‌های سفید کم می‌شوند و لنفوسیت‌ها زیاد و پلاکت خون کاهش می‌یابد در این صورت فرد دچار خونریزی داخلی می‌شود که گاهی این خونریزی در لثه‌ها هم دیده می‌شود.

این دکترای تخصصی انگل شناسی گفت: زمانی که سیستم ایمنی ضعیف شود، فرد در برابر هر عفونت دیگری که وارد بدنش شود مقاومت نمی‌کند و به آسانی بیمار می‌شود؛ خونریزی لثه و بینی باعث وخامت حال بیمار می‌شود و اگر به موقع این بیماری تشخیص داده نشود، فرد دچار مرگ خواهد شد. قابل ذکر است در بسیاری از مکان‌ها تشخیص این بیماری سخت است و نمی‌توان بیمار را پیدا و اقدام به درمان کرد.

چگونه می‌توان از سالک پیشگیری کرد؟

فیض حداد درباره راه‌های پیشگیری از بروز بیماری سالک، گفت: اگر سگ آلوده‌ای دیدیم یا باید آن را درمان یا معدوم کنیم، اگر افراد به مناطقی می‌روند که در محیط آزاد است از پشه‌بند استفاده کنند یا اگر در اماکنی هستند که پشه خاکی وجود دارد، باید از محل ورود خانه مانند پنجره‌ها و درب‌های ورودی محافظت شود همچنین از دورکننده حشرات استفاده شود.

وی یادآوری کرد: استفاده از حشره کش را در مناطقی که پشه خاکی وجود دارد نباید فراموش کرد تا این پشه رشد نکند لذا باید با محل زندگی پشه‌ها مبارزه کرد همچنین یکی دیگر از راه‌های پیشگیری استفاده از واکسن است.